انسان عضوی از جامعه، شغل، تمدن یا مذهب است. او فقط یک فرد نیست _ آنتوان دو سنت اگزوپری
جامعه از افراد گوناگونی تشکیل شده است با زبان، آیین، فرهنگ و طبقه اجتماعی و اقتصادی متفاوت. هر فرد بنا به پایگاه اجتماعی خود در جامعه نقش آفرینی می کند. مسئولیت اجتماعی فردی به معنی مشارکت هر فرد در فرآیند های جاری جامعه ای ست که در آن زندگی می کند.
هر جامعه بنا به جغرافیا، فرهنگ و ساختار اجتماعی خود نیازمند راه کارهایی قابل اجرا برای حل مشکلات محلی، تغییر و توسعه است و دستیابی به تغییرات اجتماعی نیازمند آگاهی، مدیریت، هوشمندی، موقعیت شناسی، هماهنگی و همکاری اجتماعی اکثریت مردم جامعه است.
اینکه نقش هر کسی در بهبود چقدر می تواند باشد نمی توان تعریف چندان روشنی برای آن ارائه کرد. اما آنچه مسلم است مشارکت در فعالیت های اجتماعی تنها راه ایجاد زمینه های رشد فرهنگی، مدنی و اقتصادی است. مسئولیت فردی دو وجه دارد وجه سازنده پویا و وجه بازدارنده.
در وجه مثبت هر کسی می تواند این سئوال را از خود بپرسد که:
- من چه کارهایی را می توانم در جهت بهبود جامعه انجام دهم؟
- چه کارهایی را من و فقط من بهتر از دیگران انجام می دهم؟
در وجه بازدارنده می توان پرسید:
- آیا کارهایی که من می کنم در راستای ایجاد بهبودی در جامعه است؟
- آیا این کارها نیاز به بازنگری و تعدیل ندارد؟
- آیا می توانم با انجام ندادن بخشی از کارهایم به بهبود اجتماعی کمک کنم؟
با این رویکرد می بینیم که هر فرد می تواند در جامعه با شرکت در فعالیت های اجتماعی بسیار ساده اما تاثیر گذاری چون بازیافت زباله، کمک به احیا محیط زسیت، ساخت مدرسه و مراکز فرهنگی و … تاثیری پویا داشته باشد. اگر چه شرکت در فعالیت های اجتماعی زمانی اثر بخش خواهد بود که ما قادر به پذیرش آن بصورت یک سبک زندگی شده و این مسئولیت ها را به ارزش و ساختار باور شخصی خود در آوری، اما بی شک مشارکت های مقطعی نیز می تواند در روند رشد جامعه تاثیر گذار باشد.
و همچنین پرهیز از برخی الگوها و رفتارهای نادرست فردی می تواند دقیقا در راستای بهبود وضعیت اجتماعی باشد.
برای ارائه الگوهای درست و برنامه های کارآمد در این راستا شاید سازمان های مردم نهاد مناسب ترین پایگاه برای سازمان دهی درست و هدفمند فعالیت های اجتماعی باشند. سازمانهای مردمنهاد Non-governmental Organization یا همان NGO به سازمان های غیر دولتی گفته می شود که با بودجه مستقل مسئولیت برنامه ریزی و اجرای پروژه های اجتماعی و انسان دوستانه را بعهده دارند. زمینه کار این سازمان ها بنا به نیاز جامعه متفاوت است و بودجه اجرای شدن این پروژه ها با حمایت مردمی تامین می شود.
عبارت «سازمانهای غیردولتی» با تأسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵ که محتوای آن در ماده ۷۱ از فصل ۱۰ منشور سازمان ملل آمدهاست، به وجود آمد و اولین تعریفی که از سازمانهای غیردولتی بینالمللی (INGO) ارائه شدهاست مربوط میشود به قطعنامه ۲۸۸ ۱۰ ECOSOC به تاریخ ۲۷ فوریه، ۱۹۵۰. با گسترش ارتباطات و اهمیت فعالیت های انسان دوستانه سازمان های مردم نهاد از اهمیت ویژه ایی برخوردار شدند و واضح است که جامعه امروز بدون توجه به مسئولیت های فردی و اجتماعی جامعه ای در حال رشد نخواهد بود.